Pytanie 1. Niespójność wniosku w systemie LSI z przyjętym wzorem wniosku w zakresie przedstawienia informacji dot. innowacji nietechnologicznych, które możliwe są do wprowadzenia w ramach konkursu nr RPSL.03.02.00-IP.01-24-015/19
W systemie LSI w pkt B.9.1 wniosku innowacja nietechnologiczna została podzielona na dwa pola, tj. osobno na innowację marketingową i innowację organizacyjną. Zgodnie z przyjętym Wzorem wniosku oraz Instrukcją wypełniania wniosków Wnioskodawca powinien wykazać informacje dla innowacji organizacyjnej i marketingowej w jednym polu dotyczącym całościowo innowacji nietechnologicznej. Konieczność zmiany w tym zakresie została zgłoszona do LSI. Przed ostatecznym zgłoszeniem wniosku należy zwrócić uwagę czy pole zostało wypełnione zgodnie z instrukcją wypełniania wniosków.
Pytanie 2. Zgodnie z przepisami – pierwsze prawnie wiążące zobowiązanie związane z realizacją inwestycji (w ramach wniosku) można dokonać najwcześniej dzień po dniu złożenia wniosku. W związku z powyższym, czy rozpoczęcie procedury ofertowania (zgodnie z zasadą konkurencyjności) może nastąpić przed złożeniem wniosku? Tym samym czy rozstrzygnięcie przetargu (wybór oferenta) również może zostać dokonany przed złożeniem wniosku o dofinansowanie? W związku z tym czy wybór oferenta jest w opinii Instytucji Zarządzającej (IZ i IP) prawnie wiążącym zobowiązaniem? Jak długi powinien być okres (termin) na składanie ofert w zamówieniu, gdzie wartość planowanej inwestycji jest szacowana na kwotę blisko 5 mln zł? Zamówienie nie będzie dzielone ze względu na możliwość dostarczenia poszczególnych elementów przez jednego dostawcę.
Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju pewne rodzaje zobowiązań podjęte przez beneficjenta nie stanowią rozpoczęcia prac w rozumieniu art. 2 pkt 23 GBER, jeśli z warunków, na jakich zostały podjęte wynika, iż są one łatwo rozwiązywalne, a koszty ponoszone przez beneficjenta nie są znaczne. Dodatkowo Komisja Europejska potwierdziła, że zawarcie umowy warunkowej, czy też prowadzenie procedury zamówień publicznych pod warunkiem, zgodnie z którym zobowiązanie będzie wykonane jedynie, gdy beneficjent uzyska wsparcie ze środków publicznych, nie będzie wiązało się z naruszeniem efektu zachęty. W opinii Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju, pierwszym prawnie wiążącym zobowiązaniem, o którym mowa w art. 2 pkt 23 GBER jest podpisanie umowy.
Zamówienia w projekcie należy realizować zgodnie z Wytycznymi w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata 2014-2020, w szczególności z zapisami pkt 10. rozdziału 6.5.2 Zasada konkurencyjności, które wskazują, że w przypadku zamówień o wartości szacunkowej równej lub przekraczającej 5 225 000 euro w przypadku zamówień na roboty budowlane, 209 000 euro w przypadku zamówień na dostawy i usługi, termin na złożenie oferty wynosi co najmniej 30 dni.
Pytanie 3. Czy jeżeli w opinii Pracownika ds. BHP i ochrony środowiska dla planowanej inwestycji nie jest wymagane uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (powołanie na stosowne rozporządzenie), konieczne jest uzyskanie dodatkowo takiej decyzji z Urzędu? Czy będzie wystarczające, jeżeli we wniosku opisane zostanie (z przytoczeniem rozporządzenia), że dla danej inwestycji nie jest wymagana decyzja? Planowana do realizacji inwestycja znajduje się w odległości kilku km od obszarów Natura 2000 i w żaden sposób nie będzie oddziaływać na ten obszar. Do poprzednich inwestycji (nawet tych współfinansowanych ze środków UE) dołączone były dokumenty, potwierdzające, że nie wpływa ona na obszar Natura 2000. Czy w przypadku nowego projektu konieczne jest ponowne/każdorazowe wystąpienie do organu o zaświadczenie Natura 2000?
Na etapie aplikowania Wnioskodawca nie ma obowiązku dostarczania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wraz z raportem oddziaływania na środowisko lub stosownego dokumentu potwierdzającego, że dla danej inwestycji nie jest wymagane uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach: opinia lub decyzja o umorzeniu postępowania (w sytuacji gdy Wnioskodawca takowy posiada na etapie aplikowania) albo oświadczenia dotyczącego decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. W związku z powyższym stosowne opisanie powyższej kwestii we wniosku o dofinansowanie będzie wystarczające. Stosowny dokument/oświadczenie dotyczący środowiskowych uwarunkowań oraz zaświadczenie z Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska dotyczące wpływu inwestycji na obszary sieci Natura 2000/oświadczenie o braku wpływu realizacji projektu na obszary sieci Natura 2000 są załącznikami wymaganymi przy podpisywaniu umowy o dofinansowanie. Należy pamiętać, że zaświadczenie organu odpowiedzialnego za monitorowanie obszarów Natura 2000 dotyczy konkretnego projektu, który jest realizowany przez Wnioskodawcę, tak więc nie ma możliwości przyjęcia dokumentu dotyczącego poprzednich inwestycji Beneficjenta.
W związku z powyższym w przypadku wyboru projektu do dofinansowania IP dokona oceny czy i jakie z w/w dokumentów są niezbędne dla inwestycji ujętej we wniosku o dofinansowanie, w wyniku której Wnioskodawca może zostać wezwany do ich dostarczenia (na etapie podpisywania umowy o dofinansowanie).
Ponadto zgodnie z listą obowiązkowych załączników stanowiących element dokumentacji konkursowej dostarczenie do wniosku o dofinansowanie formularza w zakresie OOŚ jest obowiązkowe i powinien on zostać załączony na etapie wnioskowania. Załącznik należy przygotować zgodnie z obowiązującymi „Wytycznymi w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć współfinansowanych z krajowych i regionalnych programów operacyjnych”. Jeżeli przedmiotem projektu ubiegającego się o dofinansowanie jest inwestycja o charakterze nieinfrastrukturalnym (np. zakup sprzętu, urządzeń), załącznik należy wypełnić w ograniczonym zakresie – w pkt. F.3.1.1. – należy zaznaczyć kwadrat „Nie” oraz w pkt. F.3.2.1. – zaznaczyć kwadrat trzeci „żadnym z powyższych załączników” bez udzielania odpowiedzi na pytanie F.3.3.
Pytanie 4. Czy w ramach działania 3.2. Innowacje w MŚP, Wnioskodawcą może być spalarnia śmieci, która chce wdrożyć innowacyjne technologie spalania?
Zgodnie z Opracowaniem dotyczącym rodzajów działalności wykluczonych z możliwości ubiegania się o dofinansowanie w ramach działania 3.2 Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 „nie jest możliwe udzielanie regionalnej pomocy inwestycyjnej wspierającej działalność w sektorze wytwarzania i dystrybucji energii oraz związanej z nim infrastruktury (…) w ramach powyższego zapisu należy wykluczyć również wsparcie przeznaczone na produkcję paliw w tym paliwa alternatywnego z odpadów, produkcję biomasy, magazynowanie energii, działalność polegającą na zagospodarowaniu odpadów, która wiąże się z uzyskaniem energii np. spalarnie odpadów, gdyż będą się one kwalifikować do otrzymania pomocy publicznej jako odpowiednio odnawialne źródło energii lub infrastruktura energetyczna w oparciu o rozporządzenie MIR przyjęte na podstawie odpowiednich przeznaczeń pomocy uregulowanych w sekcji 7 rozporządzenie 651/2014.”
Z powyższych zapisów wynika, że jeżeli spalanie odpadów będzie wiązało się z uzyskaniem energii ze spalania, taki projekt nie może uzyskać wsparcia. Wykluczone kody PKD wskazane są w powyższym załączniku. Proszę pamiętać, iż weryfikacja w tym zakresie odbywa się zarówno na podstawie wskazanego we wniosku kodu PKD jak i na podstawie pozostałych zapisów wniosku aplikacyjnego, podczas oceny formalnej i merytorycznej, która to prowadzona jest przez ekspertów zewnętrznych. W przypadku, gdy realizacja projektu nie będzie związana z wytwarzaniem energii, jej dystrybucji i infrastruktury możliwe jest wsparcie takiego projektu. Jednocześnie należy pamiętać, że jeśli projekt zostanie wybrany do dofinansowania dokumentami niezbędnymi do podpisania umowy o dofinansowanie będą załączniki dotyczące ochrony środowiska – przede wszystkim Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach wraz z raportem oddziaływania na środowisko.
Pytanie 5. Czy prace projektowe/koszty projektu/projekt planowanego do zakupu urządzenia/oprogramowania kwalifikują się do objęcia dofinansowaniem?
Prace projektowe/koszty projektu/projekt planowanego do zakupu urządzenia/oprogramowania mogą zostać uznane za wydatki kwalifikowalne, jeżeli stanowią koszty wytworzenia środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, które Wnioskodawca planuje nabyć w ramach planowanego przedsięwzięcia oraz zostaną ujęte w wartości początkowej wytwarzanych wartości niematerialnych i prawnych/środków trwałych. Ostateczna ocena w tym zakresie odbędzie się w oparciu o całość specyfikacji planowanego do wytworzenia aktywa.
Ponadto Wnioskodawca jest zobowiązany do zachowania pozostałych warunków w zakresie kwalifikowalności wydatków, które szczegółowo określa Załącznik nr 11 do umowy o dofinansowanie Kwalifikowalność wydatków dla naboru nr RPSL.03.02.00-IP.01-24-015/19.
Pytanie 6. Czy w ramach konkursu można wnioskować o wykonanie i zakup maszyny wymyślonej i opracowanej przez właściciela firmy (dzięki urządzeniu zostaną zautomatyzowane procesy produkcyjne, które w chwili obecnej są wykonywane ręcznie przez pracowników)?
W przypadku działania 3.2 Innowacje w MŚP w ramach III osi priorytetowej RPO WSL za kwalifikowalne uznaje się koszty nabycia nowych środków trwałych (w tym m.in.: koszty zakupu, wytworzenia, instalacji, montażu, pierwszego uruchomienia, transportu, opakowania, rozładunku, koszty sprawdzenia i przystosowania nabytego sprzętu, koszty szkolenia personelu, instruktażu) pod warunkiem, że koszty te są ujęte w wartości początkowej zakupionego/wytworzonego środka trwałego w ewidencji środków trwałych beneficjenta oraz pod warunkiem, że dany koszt nie stanowi wydatku wskazanego w części B. Załącznik nr 11 do umowy o dofinansowanie Kwalifikowalność wydatków dla naboru nr RPSL.03.02.00-IP.01-24-015/19.
Warunki kwalifikowalności dla środków trwałych:
- muszą podlegać amortyzacji,
- zakup zrealizowany zgodnie z zapisami umowy o dofinansowanie,
- muszą zostać włączone do aktywów beneficjenta i muszą pozostać związane z projektem do końca okresu trwałości.
W związku z powyższym, jeśli wykonawca/dostawca danej maszyny zostanie wybrany z uwzględnieniem zasad konkurencyjności to nie ma przeciwwskazań by był to wydatek kwalifikowalny w projekcie.
Pytanie 7. Planowana inwestycja sięga ponad 500 tys. zł. Wnioskodawca zamierza zaraz po złożeniu wniosku o dofinansowanie ubiegać się o kredyt inwestycyjny lub kredyt preferencyjny (niskooprocentowana pożyczka np. w Funduszu Górnośląskim) lub leasing sprzętu (kluczowe zamówienie obejmuje bowiem ponad 90% z wyżej wskazanej kwoty i dotyczy jednej dostawy z montażem). Czy zatem, chcąc ubiegać się o dotację można skorzystać z powyższych form wsparcia finansowego? Jeśli tak to z jakich? Jakie raty kapitałowe można wciągnąć w rozliczenie refundacyjne dotacji - jeśli Wnioskodawca ją otrzyma? Czy kredyt może również stanowić wkład własny przedsiębiorstwa?
Wnioskodawca może skorzystać z form finansowania zewnętrznego (Fundusz Górnośląski). Jednakże przy posiłkowaniu się finansowaniem zewnętrznym podczas realizacji projektu, należy zwrócić szczególną uwagę na fakt, czy środki pochodzące z pożyczki nie są środkami publicznymi, gdyż mogłoby w tym przypadku dojść do złamania zakazu podwójnego dofinansowania projektów (zgodnie z Regulaminem konkursu: „W ramach konkursu Wnioskodawca nie może naruszyć zasady zakazu podwójnego finansowania oznaczającej niedozwolone zrefundowanie całkowite lub częściowe danego wydatku dwa razy ze środków publicznych zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa.”). Ponadto należy mieć również na uwadze kumulację pomocy publicznej. Zgodnie z Regulaminem konkursu: „Regionalna Pomoc Inwestycyjna może zostać udzielona wyłącznie w sytuacji gdy Beneficjent pomocy wniesie wkład finansowy w wysokości co najmniej 25% kosztów kwalifikowalnych pochodzących ze środków własnych lub zewnętrznych źródeł finansowania, w postaci wolnej od wszelkiego publicznego wsparcia finansowego.” Przy zachowaniu powyższego kredyt może stanowić wkład własny przedsiębiorstwa.
W przypadku kwalifikowalności rat – kosztem kwalifikowalnym mogą być jedynie raty kapitałowe leasingu finansowego przy spełnieniu warunków, które szczegółowo określa Załącznik nr 11 do umowy o dofinansowanie Kwalifikowalność wydatków dla naboru nr RPSL.03.02.00-IP.01-24-015/19. Kwalifikowalne mogą być wyłącznie raty kapitałowe leasingu finansowego z obowiązkiem zakupu aktywów po wygaśnięciu umowy leasingu (umowa leasingowa podpisana po złożeniu wniosku aplikacyjnego). Ponadto w przypadku leasingu należy pamiętać, iż niekwalifikowalne są:
- leasing w formie operacyjnej, zwrotnej,
- w przypadku leasingu w formie finansowej – koszty inne niż koszty raty kapitałowej m.in. podatek, marża finansującego, odsetki od refinansowania kosztów, opłaty ubezpieczeniowe, koszty ogólne.
W przypadku, gdy Wnioskodawca przewiduje w projekcie koszty nabycia nowych środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych bezpośrednio powiązanych z przedmiotem projektu w formie leasingu finansowego to na etapie aplikowania będzie zobowiązany do dostarczenia promesy leasingu finansowego stosownie dla każdego wydatku przewidzianego w tej formie kategorii kosztu.W związku z powyższym przy zachowaniu wymienionych warunków Beneficjent może skorzystać ze wspomnianych form (finansowania) wsparcia zewnętrznego.
Pytanie 8. Czy podpisanie umowy kredytowej z bankiem, w przypadku kiedy kredyt nie został jeszcze uruchomiony, jest zgodne z wymogami formalnymi w ramach konkursu nr RPSL.03.02.00-IP.01-24-015/19 w ramach Osi Priorytetowej III Konkurencyjność MŚP, Działania 3.2 Innowacje w MŚP, RPO WSL 2014-2020.
Umowa kredytowa może stanowić dokument potwierdzający finansowanie projektu zgodnie z katalogiem wymienionym w „Instrukcji wypełniania wniosku”. W celu spełnienia efektu zachęty/zachowania zasady nierozpoczynania projektu przed złożeniem wniosku o dofinansowanie Wnioskodawca powinien wykazać, iż nie nastąpiła żadna czynność o charakterze formalno-prawnym skutkująca nieodwracalnością prac związanych z realizacją danej inwestycji. W związku z zawarciem umowy kredytowej należy zweryfikować nie tylko fakt, czy nie uruchomiono środków, ale też, czy wycofanie się Wnioskodawcy z umowy kredytu na jakimkolwiek etapie (tak przed, jak i po uruchomieniu środków) jest możliwe biorąc pod uwagę zapisy umowy, a jeśli tak, to czy niosłyby ze sobą dla Wnioskodawcy negatywne konsekwencje finansowe (prowizje, kary umowne itp.).
Pytanie 9. Dany produkt nie jest produkowany w Polsce, ale dzięki importowi można go nabyć na drugim końcu świata i sprzedawać w Polsce. Czy w świetle założeń do konkursu 3.2. Innowacje w MŚP – przedsiębiorca, który zacznie taki sam produkt produkować i sprzedawać w Polsce można uznać go za produkt innowacyjny w skali kraju?
Zgodnie z „Instrukcją wypełniania wniosku”, w ramach Działania 3.2 wspierane będą projekty obejmujące wprowadzenie na rynek produktu/usługi lub procesu innowacyjnych co najmniej w skali regionu. Innowacja wdrażana w wyniku realizacji projektu musi być stosowana w województwie śląskim nie dłużej niż 3 lata (36 miesięcy do dnia złożenia wniosku). Przykładowo: jeżeli Wnioskodawca zamierza produkować innowacyjny aparat USG, ale taki sam aparat jest już wykorzystywany np. w szpitalach w regionie powyżej 3 lat, to wówczas nie jest spełnione kryterium innowacyjności. Druga kwestia dotyczy zapewnienia praw własności produktu, który Wnioskodawca chce wprowadzić do produkcji w kraju/regionie, co z reguły związane jest z posiadaniem patentu, prawem do użytkowania wzoru.
Wobec powyższego, jeżeli dany produkt nie jest znany/stosowany w Polsce, a jedynie w świecie – wówczas spełnia założenia konkursu i można uznać go za produkt innowacyjny w skali kraju. Proszę pamiętać, że dokumentem potwierdzającym innowacyjność projektu jest Opinia o innowacyjności projektu, którą Wnioskodawca dostarcza na etapie aplikowania. Założenia takie obowiązywały również w poprzednich edycjach konkursu w ramach działania 3.2.
Należy również pamiętać, iż innowacyjność projektu oceniania jest w ramach kryterium „Innowacyjność projektu” na etapie oceny merytorycznej przez ekspertów zewnętrznych. Eksperci oceniają projekt pod kątem jego innowacyjności również w oparciu o własną wiedzę, doświadczenie oraz dokonują rozeznania rynku w tym zakresie (pod kątem występowania danego produktu/usługi/procesu) oraz w oparciu o dostarczoną Opinię o innowacyjności projektu. W związku z powyższym, ostateczna ocena projektu w tym zakresie zostanie dokonana na etapie oceny merytorycznej przez ekspertów zewnętrznych.
Pytanie 10. Zatrudnienie w projekcie jako wskaźnik liczy się jako pełne etaty. W ramach projektu planuje się zatrudnić 3 osoby. Czy, jeśli te osoby zatrudnione zostaną przed albo tuż po złożeniu wniosku – do prowadzenia próbnych prac związanych z przygotowaniem receptur piw na stanowisku piwowarów (2 osoby), każda osoba na 1/4 etatu, zaś później na pełny etat, to czy te dwie osoby należy uwzględnić do personelu jako osoby zatrudnione w wyniku realizacji projektu, czy też muszą to być osoby inne?
Zgodnie z Regulaminem konkursu, definicja wskaźnika „Wzrost zatrudnienia we wspieranych przedsiębiorstwach” brzmi następująco: Jest to wskaźnik obrazujący utworzone miejsca pracy (wyrażone w EPC) bezpośrednio w wyniku realizacji projektu. Utworzone stanowiska pracy muszą być związane bezpośrednio ze zrealizowanym projektem. Ze względu na to, iż wskaźnik stanowi rezultat bezpośredni, do wskaźnika nie można zaliczać stanowisk pracy utworzonych dla osób zatrudnionych w celu realizacji projektu. Do wskaźnika nie wlicza się utworzonych miejsc pracy niezwiązanych ze zrealizowanym projektem. W przypadku, gdy tworzone miejsca pracy mają charakter sezonowy, wówczas należy wskazać w wartości wskaźnika adekwatną część ułamkową. We wskaźniku należy wykazać trwale utworzone miejsca pracy. Przy deklarowaniu wskaźnika należy wziąć pod uwagę wymiar czasu pracy. W przypadku planowania zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy należy wykazać w wartości wskaźnika adekwatną część ułamkową. Należy podać liczbę etatów w przeliczeniu na ekwiwalent pełnego czasu pracy. Przez ekwiwalent pełnego czasu pracy rozumie się pracę w pełnym wymiarze godzin, obejmującą przeciętnie 40 godzin pracy w tygodniu roboczym przez okres roku lub w przypadku niektórych zawodów – zgodnie z odrębnymi przepisami regulującymi powyższą kwestię.
Przykład wyliczenia ilości etatów w przeliczeniu na EPC:
Trzy osoby zatrudnione przez okres roku na pół etatu i jedna na ćwierć etatu stanowią w sumie 1,75 EPC.
W ramach wskaźnika nie można ujmować pracowników przenoszonych na nowo utworzone, w wyniku realizacji projektu miejsca pracy, przy jednoczesnym zlikwidowaniu miejsca pracy oraz pracowników, którym zmieniono zakres obowiązków bez jednoczesnego zwiększenia wymiaru czasu pracy, a także pracowników przebywających na urlopie bezpłatnym.
W związku z powyższym Wnioskodawca nie powinien wliczać do wskaźnika osób, które będą prowadzić próby prac związanych z przygotowaniem receptur piw (1/4 etatu – 2 osoby), ponieważ przedmiotowe miejsca pracy nie są bezpośrednio związane ze zrealizowanym projektem, a dotyczące samej realizacji projektu. W sytuacji, gdy te same osoby zostaną zatrudnione na pełny etat w wyniku realizacji projektu to wtedy należy uwzględnić określone stanowiska we właściwej części etatu (bezpośrednio związane ze zrealizowanym projektem) we wskaźniku.
Pytanie 11. Firma ubiega się o dofinansowanie w ramach konkursu RPSL.03.02.00-IP.01-24-015/19. W pkt. A. 6 Status przedsiębiorstwa: Dane stosowane do określenia kategorii MŚP należy podać okres obrachunkowy, wielkość zatrudnienia, obrót netto, suma aktywów bilansu. Czy należy podać zatwierdzone dane za rok 2017, 2016, 2015 czy należy podać szacunkowe dane za rok 2018 plus zatwierdzone dane za rok 2017 i 2016 ?
W przypadku, gdy Wnioskodawca nie sprawozdał się za ostatni zamknięty okres obrachunkowy, w tabeli w punkcie A.6 należy wskazać dane szacunkowe za ten okres, czyli: należy podać dane szacunkowe za rok 2018 oraz zatwierdzone dane za lata 2017 i 2016.
Pamiętać należy o tym, że jako załączniki do wniosku należy dołączyć dokumenty finansowe zatwierdzone przez US, czyli za lata 2015, 2016 i 2017.
Pytanie 12. Jeżeli w ramach projektu wdrażane są 3 innowacyjne produkty, to liczba wprowadzanych innowacji produktowych to 3 czy 1 szt.? Jeśli innowacja marketingowa składa się np. z nowej formy promocji newslettera, nowej strony www, nowej akcji promocyjnej dla klienta, a dodatkowo zmienia się sposób świadczenia usługi to są to 4 innowacje nietechnologiczne czy 2 szt.?
Jeżeli opinia o innowacyjności będzie stanowić o 3 innowacjach produktowych (odmiennych na poziomie grupy rodzajowej) – wówczas wartość wskaźnika powinna wynosić 3. Analogicznie w przypadku innowacji marketingowej – wartość docelowa wskaźnika powinna być spójna z opinią o innowacyjności, która powinna jasno wskazywać, iż każda innowacja (marketingowa) jest odmienna.
Zgodnie z „Instrukcją wypełniania wniosku”: W przypadku wskaźników „Liczba wprowadzonych innowacji produktowych”, „Liczba wprowadzonych innowacji procesowych”, „Liczba wprowadzonych innowacji nietechnologicznych” w opisie sposobu pomiaru i monitorowania wskaźnika należy wymienić wszystkie innowacje realizowane w ramach projektu ze wskazaniem ilości oraz przy zachowaniu spójności z opinią o innowacyjności (innowacja produktowa, procesowa, nietechnologiczna – organizacyjna i/lub marketingowa).
Jednocześnie należy pamiętać, że projekt będzie także podlegał weryfikacji w powyższym zakresie na etapie oceny merytorycznej przez ekspertów zewnętrznych w ramach kryterium „Realność wskaźników”. Ekspert ma możliwość skorygowania wartości docelowej wskaźnika, gdy uzna go za nierealny bądź, gdy stwierdzi, że wyodrębnione innowacje stanowią jedną grupę rodzajową.
